20. października w siedzibie starostwa Powiatowego w Starogardzie Gdańskim odbyła się konferencja otwierająca praca nad Powiatowym Programem Niskoemisyjnego Rozwoju dla powiatu starogardzkiego. Wzięło w niej udział ponad 40 osób reprezentujących władze lokalne, ze starostą Leszkiem Burczykiem na czele, przedstawiciele biznesu, organizacji pozarządowych oraz obywatele.

Załączniki:

download.php	[ ]	912 Kb
download.php	[ ]	1593 Kb

20. października w siedzibie starostwa Powiatowego w Starogardzie Gdańskim, odbyła się konferencja otwierająca praca nad Powiatowym Programem Niskoemisyjnego Rozwoju dla powiatu starogardzkiego. Tym samym powiat ma szasnę stać się jednym z pierwszych w Polsce regionów, przygotowanych na zmiany wynikające ze zmian klimatycznych oraz pilnej potrzeby poszukiwania alternatywnych w stosunku do węgla, źródeł energii.

Celem konferencji, w której wezmą udział przedstawiciele społeczeństwa, biznesu oraz lokalnych władz, jest m.in. wypracowanie sposobu prowadzenia prac nad przygotowaniem Powiatowym Programem Niskoemisyjnego Rozwoju (PPNR) wraz z informacją o harmonogramie i propozycjach zaangażowania lokalnych społeczności, organizacji, instytucji i przedsiębiorców.

Sam Powiatowy Program Niskoemisyjnego Rozwoju jest częścią projektu Dobry Klimat dla Powiatów realizowanego na obszarze całego kraju przez Instytut na rzecz Ekorozwoju i Związek Powiatów Polskich. Celem głównym programu jest wypracowanie strategii rozwoju, która obok spełnienia celów gospodarczych i społecznych, pozwoli na osiągnięcie redukcji emisji gazów cieplarnianych. Ograniczenie to powinno wynosić 20% w roku 2020 w stosunku do roku 2005.

Warto podkreślić, że przygotowanie Powiatowego Niskoemisyjnego Programu Rozwoju dla powiatu starogardzkiego ma charakter pilotażowy. W przyszłości z doświadczeń zebranych przy jego tworzeniu będzie mogło korzystać 115 powiatów biorących udział w projekcie ?Dobry klimat dla powiatów?, a docelowo wszystkie powiaty w Polsce. Co ważne, posiadanie PPNR wzmocni pozycję powiatu starogardzkiego w staraniach o środki z budżetu UE na okres 2014-2020. Mogą one zostać przeznaczone zarówno na zadania służące ograniczaniu emisji gazów cieplarnianych, jak i adaptacji do zmian klimatu.

Budowa Międzynarodowego Centrum Edukacji Ekologicznej w Sarbinowie, prawie stuprocentowa termomodernizacja obiektów bezpośrednio podległych powiatowi ? w powiecie Koszalin dbają o środowisko.

29 września 2014 roku w Szczecinku odbyła się szesnasta regionalna konferencja klimatyczna realizowana w ramach projektu ?Dobry klimat dla powiatów? Instytutu na rzecz Ekorozwoju i Związku Powiatów Polskich. W konferencji wzięli udział starostwie z województwa zachodniopomorskiego, którzy zajmują się aktywnie sprawami związanymi z ochroną klimatu w kontekście regionalnym oraz możliwościami dofinansowania projektów związanych z ochroną klimatu z dotacji unijnych w latach 2014-2020. Z okazji konferencji wywiadu udzielił starosta koszaliński Roman Szewczyk.

Powiat koszaliński prowadzi różnorodne programy i projekty proekologiczne za pośrednictwem Ośrodka Edukacji Ekologicznej. Zauważa Pan już w swoim najbliższym otoczeniu, czy szerzej ? na terenie miasta i powiatu ? efekty tych działań?

Roman Szewczyk: Powiat koszaliński aktywnie angażuje się w edukację ekologiczną, zwłaszcza dzieci i młodzieży. Obserwuję wzrost zainteresowania naszą ofertą placówek oświatowych z terenu miasta Koszalina (odrębnego powiatu grodzkiego), któremu powiat ziemski zapewnia szeroką bazę i ofertę edukacyjną. Coraz liczniej i chętniej mieszkańcy Ziemi Koszalińskiej biorą udział w projektach łączących edukację z realnymi działaniami na rzecz środowiska.

Przykładem może być tu akcja sprzątania wokół jezior i rzek, która rokrocznie gromadzi ponad dwa tysiące uczestników. Reprezentują oni różne lokalne podmioty i organizacje, w tym szkoły, przedszkola, stowarzyszenia, ochotnicze straże pożarne, nadleśnictwa, związek wędkarski. Jest też liczna grupa uczestników indywidualnych. Trzeba jednak pamiętać, że efekty działań proekologicznych to nie tylko statystyka przedstawiająca rozmiary różnego rodzaju przedsięwzięć czy liczby uczestników, to nie wyłącznie ilość publikacji czy nawet zebranych zanieczyszczeń, ale przede wszystkim to, na czym nam najbardziej zależy, a co pozostaje niewymierne ? kształtowanie pożądanych postaw i zachowań wobec środowiska naturalnego.

W 2012 roku w Starostwie żywy był pomysł powołania Centrum Edukacji Ekologicznej i budowy odpowiedniego zaplecza dla tej instytucji. Czy pomysł ten udało się zrealizować? Na jakim etapie jest jego realizacja?

Pomysł budowy Międzynarodowego Centrum Edukacji Ekologicznej w Sarbinowie jest właśnie w trakcie realizacji. Kompleks obiektów, na które dofinansowanie uzyskaliśmy z WFOŚiGW, składać się będzie z części noclegowej i edukacyjnej. Dzięki temu oferta ośrodka będzie zdecydowanie bogatsza, umożliwiając organizację przedsięwzięć nawet kilkudniowych, kierowanych nie tylko do lokalnych odbiorców, ale również turystów przybywających spoza naszego regionu. Nawiązana współpraca z partnerem niemieckim z kolei, rodzi realne możliwości rozszerzenia oferty na rynek niemiecki. Należy pamiętać, że środowisko nie zna granic administracyjnych i państwowych, a postępujący globalizm i swoboda w poruszaniu się, komunikowaniu, przepływie kapitału powoduje, iż oddziaływanie projektów edukacyjnych jest tym skuteczniejsze, im większy ich zasięg i innowacyjność stosowanych technik i narzędzi edukacji.

W zakresie edukacji ekologicznej powiat współpracuje intensywnie z Niemcami, m.in. Eberswalde i powiatem Rugia. Eberswalde wdraża strategię zeroemisyjną, Rugia jest tzw. regionem bioenergetycznym. Co z tych doświadczeń dla siebie czerpie powiat koszaliński?

Doświadczenia naszych zachodnich partnerów będziemy analizować i wdrażać w Międzynarodowym Centrum Edukacji Ekologicznej w Sarbinowie po jego uruchomieniu. Tam bowiem odnawialne źródła energii i działania na rzecz wdrażania strategii niskoemisyjnej mają być jednym z filarów funkcjonowania placówki. Nasi partnerzy są bardzo zaangażowani w realizację swoich strategii, jednak skuteczność ich wdrażania zależy od wielu uwarunkowań, poczynając od czynnika ludzkiego, skończywszy na możliwościach prawnych i finansowych narzędziach wsparcia. Jeszcze wiele czasu upływnie, nim będziemy mogli przenosić całe rozwiązania, lecz - na pewno - możemy i będziemy korzystać z doświadczeń w zakresie budowania strategii, kampanii promocyjnych, wyboru i angażowania do działań różnych partnerów, w tym lokalnych społeczności, organizacji pozarządowych oraz przedstawicieli odpowiedzialnego społecznie biznesu.

W debacie klimatycznej projektu ?Dobry klimat dla powiatów? w 2012 roku najpopularniejsze wizje dotyczyły energetyki rozproszonej i wykorzystania odpadów. Co już Państwo zrobiliście, a co planujecie zrealizować z tych pomysłów w najbliższym czasie?

Powiat zapewnił udział w debacie klimatycznej przedstawicielom wszystkich samorządów w regionie. Pomysły zgłoszone przez uczestników debaty, w tym przedstawicieli samorządów gminnych, znajdują wsparcie merytoryczne organów powiatu. Jednak wykorzystywanie ciepła spalania odpadów w regionie zostało odsunięte w czasie. W chwili obecnej samorządy gminne skupiają swoją uwagę na doprecyzowaniu systemów zagospodarowania odpadów, w związku z wdrożoną reformą odpadową.

Również energetyka rozproszona, pomimo niewątpliwego potencjału rozwoju w naszym powiecie, jak również pozytywnego wpływu na środowisko naturalne i lokalną gospodarkę (zmniejszone koszty zakupu energii, poprawa efektywności energetycznej, nowe miejsca pracy) wydaje się czekać na konkretne mechanizmy wsparcia ze strony państwa lub Unii Europejskiej. Znane są pojedyncze przypadki realizacji inwestycji lub przygotowywania dokumentacji dla projektów w zakresie budowy instalacji produkujących energię ze źródeł odnawialnych.

Powiat koszaliński złożył również wniosek o dofinansowanie budowy instalacji fotowoltaicznych na terenie wszystkich swoich jednostek organizacyjnych.

W jaki sposób wspieracie Państwo na swoim terenie rozwój energetyki rozproszonej? Macie już jakieś programy w tym zakresie? Jakiego rodzaju energetyka odnawialna najlepiej się w powiecie rozwija?

W powiecie wzrasta wykorzystanie energii odnawialnej bazującej na cieple ziemi i energii słonecznej. Montowanych jest coraz więcej kolektorów słonecznych i pomp ciepła. Projektowane są budowy ferm wiatrowych i fotowoltaicznych na dużych powierzchniach wyłączonych z produkcji rolniczej.

Powiat koszaliński leży na wybrzeżu. W wyniku globalnego ocieplenia poziom Morza Bałtyckiego podnosi się, znad morza wieją coraz silniejsze wiatry ? w 2013 roku orkan Xawery. Jakie problemy ma powiat w związku z tym i jak przygotowuje się by im zapobiec?

Orkan Xawery, który wystąpił w powiecie w 2013 r. uszkodził infrastrukturę napowietrznych linii energetycznych i powalił dużą ilość drzew. Zniszczenia wywołane jego działaniem na szczęście nie miały tragicznych skutków na terenie powiatu koszalińskiego. Zalaniu drogi powiatowej na wybrzeżu w gminie Mielno i lokalnym podtopieniom terenu skutecznie zapobiegły wybudowane w ubiegłym roku wrota sztormowe na kanale łączącym Morze Bałtyckie z Jeziorem Jamno. Właśnie dzięki systematycznej rozbudowie infrastruktury brzegowej możemy coraz lepiej przeciwstawiać się morskiemu żywiołowi.

W latach 2014-2020 na projekty dotyczące ochrony i adaptacji do zmian klimatu przeznaczone będą bardzo duże środki z funduszy unijnych. Jakie są potrzeby powiatu w zakresie adaptacji i ochrony klimatu, które dzięki tym funduszom mogą być zaspokojone?

Powiat na pewno będzie kontynuował inwestycje termomodernizacyjne. Nową strategią będzie lepsze wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, zarówno w aspekcie inwestycyjnym, jak i w promowaniu edukacji ekologicznej i poradnictwa środowiskowego.

W coraz szerszym zakresie uwzględniać będziemy aspekty ekologiczne przy realizacji inwestycji drogowych, których ilość i nakłady rokrocznie są największe i stale wzrastające. Zamierzamy wdrażać technologie, które pozwalają remontować drogi szybciej, taniej, a jednocześnie pozostawiają mniejszy ślad węglowy. Dalszym krokiem może być współpraca w zakresie stosowanych mas bitumicznych, które poprzez udoskonalanie mogą nosić miano ?zielonego asfaltu?

Powiat podpisał deklaracje projektu ?Dobry klimat dla powiatów?, w której deklaruje do 2020 roku ograniczyć emisję dwutlenku węgla o 20% względem 2005 roku. Dlaczego warto ograniczyć emisje gazów cieplarnianych? Co powiat robi i może zrobić w tym kierunku?

Od lat konsekwentnie działamy na rzecz ograniczenia emisji gazów cieplarnianych ? czego wyrazem jest przede wszystkim prawie stuprocentowa termomodernizacja obiektów bezpośrednio podległych powiatowi. Zamierzamy kontynuować te działania, bo służą środowisku i są ekonomiczne uzasadnione.

Gąski w gminie Mielno ? to jedno z miejsc, w którym rozważana jest wciąż lokalizacja pierwszej w Polsce elektrowni jądrowej? Jak przyjmujecie Państwo tę wiadomość w kontekście swoich działań proekologicznych?

Stanowisko w tym zakresie wyraziła w stosownej uchwale rada powiatu (z 30 sierpnia 2013 r. - nr XXX/271/13). Identyfikując się z gminami w pełni poparła działania sygnatariuszy listu intencyjnego, którzy zawarli porozumienie o współpracy, zmierzającej do przeciwdziałania budowie elektrowni atomowej w Gąskach.

A osobiście co Pan robi dla klimatu w domu, w pracy?

Stanowię dobry przykład prośrodowiskowej postawy. Mój dom wyposażony jest w pompę ciepła, planuję montaż paneli słonecznych, a w pracy uczulam współpracowników na właściwe korzystanie z centralnego ogrzewania i zakręcanie zaworów podczas wietrzenia biur. Motywuję także zespół do pozyskiwania środków finansowych na zadania termomodernizacyjne oraz edukacyjne, i z powodzeniem je realizuję.

29 września 2014 roku, po dłuższej przerwie, cykl konferencji regionalnych ?Dobry klimat dla powiatów? mógł w końcu dobiec końca w Szczecinku, w województwie zachodniopomorskim. Dzięki środkom z Unii Europejskiej Szczecinek odnowił swoje drogi, rynek, a także Zamek, gdzie kiedyś obradowali rycerze Ulricha von Jungingena przed wyruszeniem na Grunwald, a teraz starostowie i dyrektorzy wydziałów ochrony środowiska zachodniopomorskich powiatów, przed podjęciem działań na rzecz ochrony klimatu.

Odmiennie, niż w poprzednich konferencjach, prezentacje zostały zaprezentowane bez podziału na sesje tematyczne. Pierwszy, tradycyjnie, mówił Tadeusz Narkun ze Związku Powiatów Polskich, który podkreślił, że działania na rzecz ochrony klimatu wpisują się w nurt budowania siły lokalnych gospodarek, a nie w działania obniżające rozwój. Posługując się przykładem powiatów koszalińskiego, polickiego i wałeckiego, które jako jedyne w tym województwie uczestniczyły w cyklu debat klimatycznych projektu, udało się pokazać, że umiejętnie wykorzystanie lokalnych zasobów, w tym odnawialnych źródeł energii, może być dobrą podstawą do budowania lokalnego dobrobytu.

Następnie Jan Sachs z koszalińskiej delegatury Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Szczecinie ciekawie opowiedział o aktualnych i przyszłych priorytetach w finansowaniu inwestycji w ochronę klimatu. Z najnowszych wiadomości dotyczących wdrażania programu PROSUMENT wynika, że dotychczas tylko fundusze wojewódzkie w Gdańsku, Krakowie, Wrocławiu i Szczecinie podpisały porozumienie z Narodowym Funduszem na uruchomienie tego programu. Szczeciński fundusz uruchomi konkursy dla samorządów, które mają składać grupowe wnioski mieszkańców ze swojego obszaru działania, już w listopadzie 2014. W styczniu 2015 roku należy się natomiast spodziewać konkursów dla odbiorców indywidualnych programu PROSUMENT. Na realizację wniosków na rok 2015 przeznaczono łącznie 600 mln zł i planowane jest przeznaczenie dalszych 150 mln zł.

Następnie dr Wojciech Szymalski z Fundacji Instytut na rzecz Ekorozwoju przedstawił wyniki obliczeń śladu węglowego dla samorządów uczestniczących w projekcie ?Dobry klimat dla powiatów?. Po prezentacji zadano kilka pytań, głównie dotyczących pozyskiwania danych do obliczeń.

Kolejna prezentacja należała do Pani Darii Zielińskiej, ekologa Banku Ochrony Środowiska. Jedną z aktualnych nowości Banku dla małych i średnich przedsiębiorstw jest kredyt Energia na Plus przeznaczony na działania proefektywnościowe w budynkach (tzw. głęboka termomodernizacja) oraz instalacje odnawialnych źródeł energii.

Zakończenie konferencji należało ponownie do dr Wojciecha Szymalskiego, który przedstawił dwie prezentacje. Pierwsza dotyczyła możliwości uczestnictwa polskich samorządów w sieciach i porozumieniach na rzecz klimatu w Europie i na Świecie. Z dyskusji wstępnej w gronie uczestników konferencji wynikało, że także w województwie zachodniopomorskim wiele powiatów posiada już na swoim terenie znaczące inwestycje w odnawialne źródła energii i inwestuje aktywnie w efektywność energetyczną, co per saldo przyczynia się do obniżenia emisji gazów cieplarnianych. Na przykład w powiecie Łobeskim, przez inwestora z Łodzi niedawno uruchomiona została biogazownia rolnicza, a starostwo powiatowe przeprowadziło termomodernizację wszystkich swoich budynków. Dlatego powstaje pytanie dlaczego nie chwalimy się choćby tymi osiągnięciami na szczeblu międzynarodowym, dlaczego nie stworzymy wspólnego frontu na rzecz promocji tego typu inwestycji, aby pokazać, że można, że to się opłaca i możliwe jest pójście jeszcze dalej w zakresie ochrony klimatu? ? pytał dr Szymalski.

Ostatnia prezentacja dotyczyła Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020, którą dr Szymalski wygłosił niejako w zastępstwie za przedstawicieli Urzędu Marszałkowskiego ze Szczecina, którzy akurat w tym okresie negocjują warunki RPO z Komisją Europejską. Zachodniopomorskie RPO do czasu negocjacji stawiało na głęboką modernizację budynków, inwestycje w OZE w formie mikroinstalacji, głównie ?na własne potrzeby?, czyli dla prosumentów oraz edukację ekologiczną. Nie wiadomo w jakiej formie RPO wyjdzie z negocjacji z Komisją Europejską, ale na pewno będzie w nim nie mniej niż ok. 3 mln zł na cele gospodarki niskoemisyjnej.

Ostatnia prezentacja została podsumowana brawami. I tym sposobem wśród łąk, lasów i jezior pojezierza pomorskiego cykl konferencji ?Dobry klimat dla powiatów? zakończył się. Sieć samorządów na rzecz klimatu czeka jeszcze ogólnopolska konferencja na wiosnę 2015 roku, a potem samodzielne działania bez wsparcia środków LIFE+. Czy ten projekt się powiedzie? Staramy się by tak było.

Notował: Wojciech Szymalski